Mâm xôi, hay còn gọi là đùm đũm, đũm hương, phúc bồn tử..., có tên khoa học là Rubus alceaefolius Poir, là loài mọc hoang rộng rãi ở khắp các tỉnh vùng núi thấp, trung du và đồng bằng. Quả, cành, lá và rễ đều được dùng để làm thuốc trong dân gian.
Bài thuốc giúp trị đau mắt đỏ
Theo y học hiện đại, bệnh đau mắt đỏ là bệnh viêm kết mạc cấp (chủ yếu do virut), có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, thường hay gặp ở mùa hè và mùa thu. Bệnh lây lan trong cộng đồng, tạo nên dịch viêm kết mạc cấp. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân chủ yếu do cảm nhiễm độc khí lưu hành trên diện rộng, hiệp với thấp nhiệt gây bệnh. Sau đây là một số bài thuốc trị theo từng thể.
Cây điền thất trị bệnh khớp
Cây điền thất có nhiều tên gọi như cây cốt khí, hổ trượng căn, han trượng căn… Là loại cây nhỏ, sống lâu năm, thân mọc thẳng, cao từ 1 - 2m. Thân không có lông, trên thân và cành thường có những đốm tím hồng.
Bài thuốc trị suy nhược thần kinh
Suy nhược thần kinh (tâm căn suy nhược) thuộc phạm vi nhiều chứng bệnh: kinh quý, chính xung, kiện vong (quên), đầu thống (đau đầu), thất miên (mất ngủ) của y học cổ truyền.
Rễ nhó đông tốt cho gan
Nhó đông (Morinda longissima Y.Z.Ruan) thuộc họ cà phê (Rubiaceae). Cây mọc hoang rải rác ở ven rừng thứ sinh hoặc ở trên nương rẫy cũ với độ cao dưới 800m. Thường gặp ở Sơn La, Lào Cai, Quảng Nam, Thừa Thiên Huế.
Tử uyển - Vị thuốc nhuận phế, hóa đờm
Tử uyển (Aster tataricú L.J), tên khác là thanh uyển, dã ngưu bàng, là một cây thảo, sống lâu năm, cao 1-1,2m. Bộ phận dùng làm thuốc của tử uyển là rễ, thu hái quanh năm, tốt nhất là vào mùa thu, đào về rửa sạch, phơi hoặc sấy khô.
Nghệ đen chữa bệnh
Nghệ đen còn có nhiều tên gọi khác nhau như nghệ tím, ngải tím, ngải xanh, nghệ đăm. Trong y học cổ truyền, nghệ đen có tên thuốc là nga truật, là thân rễ phơi khô của cây nghệ đen.
Bài thuốc trị viêm tai giữa
Viêm tai giữa là bệnh thường gặp ở mọi lứa tuổi, trẻ em mắc nhiều hơn. Viêm nhiễm thường dai dẳng gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh.
Đông y chữa đầy bụng, khó tiêu
Chứng đầy bụng, khó tiêu, nguyên nhân chủ yếu theo Đông y là do tỳ vị vận hóa không tốt làm cho ăn uống kém, thức ăn ăn bị đình trệ trọng dạ dày, ruột, bụng đầy trướng, khó chịu, ợ hơi, buồn nôn,… Có thể sử dụng một số bài thuốc đơn giản sau:
Rễ địa hoàng chữa tăng huyết áp
Địa hoàng thuộc họ hoa mõm chó, là một cây thảo có rễ củ mập, một cây thuốc quý trong y học cổ truyền. Rễ địa hoàng thu hái về, rửa nhanh, phân loại củ to, nhỏ để riêng, đem sấy từ từ đến khi củ mềm rồi phơi hay sấy nhanh đến khô.